Struc­turele water­overlast in Bunderbos

Indiendatum: 29 jul. 2024
Antwoorddatum: 28 aug. 2024

Antwoord van Gedeputeerde Staten op schriftelijke vragen van het lid : I. Boven, Fractie : Partij voor de Dieren

Inzake : Structurele wateroverlast

Vraag 1: Door zware regenval is ruim een week geleden het voetpad in het Bunderbos met de Leukderbeek veranderd in een kolkende waterstroom, met vermoedelijk desastreuze gevolgen voor de larvenpopulatie van de vuursalamander aldaar. Ziet het College het gebruik van natuurlijke beken als wateroverstort, zoals in het Bunderbos, als een houdbare oplossing op de lange termijn?

Antwoord.
Nee, het gebruik van de Leukderbeek als wateroverstort is geen houdbare oplossing op de lange termijn. Daarom willen wij, samen met de gemeente Meerssen en het Waterschap Limburg, investeren in duurzame maatregelen ter plaatse: de aanleg van een drietal robuuste buffers en een gescheiden rioleringstelsel. Deze oplossing moet er voor zorgen dat het water tijdens hoosbuien niet meer in de beek stroomt en de biotoop van de vuursalamander wordt beschermd. Op korte termijn verwachten wij een overeenkomst met Waterschap Limburg en gemeente Meerssen te kunnen sluiten over de uitvoering van deze maatregelen.
Gezien de urgentie willen partijen deze maatregelen zo snel mogelijk uit voeren maar zijn daarbij ook gebonden aan de vereiste wettelijke procedures en privaatrechtelijke instemmingen.

Vraag 2: Volgens experts is de openheid en het intensieve landgebruik op en onder het plateau bij het Bunderbos, voornamelijk agrarisch zonder natuurlijke barrières, een belangrijke oorzaak van het ontstaan van de (periodieke) wateroverlast. Erkent het College dat hierdoor het water niet of nauwelijks wordt vastgehouden, en hoe gaat het College dit landgebruik veranderen om wateroverlast te voorkomen?

Antwoord.
In lijn met het door uw Staten vastgestelde beleidskader “Perspectief voor het Landelijk Gebied” is verandering van landgebruik op basis van vrijwilligheid. Voor wat betreft de run-off van akkers (het betreft een plateau van 50 hectare) hebben gesprekken plaatsgevonden met een drietal agrariërs, die het grootste en meest relevante landbouwareaal bewerken. Zij gaven aan al waterremmende teeltmaatregelen te treffen op basis van de ‘Stimuleringsregeling Waterschap Limburg water vasthouden landbouwpercelen’ van het Waterschap. De agrariërs delen wel de zorgen over de wateroverlast maar wijzen daarbij ook op de andere oorzaken: de toegenomen verhardingen (o.a. woningen en wegen) op het plateau en de riolering die tekort schiet. Daarbij merken wij op dat het Waterschap in het kader van dit project via de minnelijke weg enkele agrarische percelen heeft kunnen aankopen. Daarmee kan de oplossing genoemd onder 1 worden gerealiseerd. In de gesprekken bleek dat de uitvoering van deze oplossing eerst werd afgewacht. Voor een verdere wijziging van het landgebruik was (nog) geen draagvlak. Binnen het programma “Propositie Heuvelland’ blijven onze inspanningen er evenwel op gericht om in goed overleg met de agrariërs maatregelen te nemen die de wateroverlast zo veel als mogelijk beperken.

Vraag 3: Een cruciale populatie van de wettelijk zwaar beschermde vuursalamander is lokaal in bedreigde status, waarover op 9 juli jl. een overleg is geweest van de provincie met andere gebiedsactoren. De provincie is wettelijk verantwoordelijk voor een gunstige staat van instandhouding, en provincie zowel als andere gebiedsactoren zijn vanwege de zorgplicht uit de Omgevingswet gehouden om maatregelen te treffen die achteruitgang van deze soort voorkomen. Met welk maatregelen pakket gaan provincie en andere gebiedsactoren komen?

Antwoord.
De bedreigde status van de vuursalamander komt door de schimmel Batrachochytrium salamandrivorans (Bsal). Een dodelijke schimmel die in 2013 werd vastgesteld die niet alleen de vuursalamander, maar ook andere salamandersoorten aantast. Sinds 2011 is de populatie met 99,9% achteruit gegaan. Sindsdien zijn er ook in andere Europese landen populaties van de vuursalamander door de schimmel gekrompen, zoals dit jaar weer door een uitbraak in België. De populatie in Limburg decimeerde met 99,9%. Hierdoor is voor zover bekend alléén de populatie in het Bunderbos en omgeving nog over op een laag populatieniveau. De schimmel is waarschijnlijk nog niet weg. In opdracht van het Ministerie van LVVN (verantwoordelijk voor dierziekten) doet RAVON hier onderzoek naar.
In 2019 heeft de provincie reeds meebetaald aan een herstel van de beek na de eerste stortbuien in 2018 en daarnaast heeft de Provincie meebetaald aan extra inventarisaties. Als tijdelijke maatregel heeft de provincie RAVON de opdracht gegeven en een omgevingsvergunning verleend om larven van de vuursalamander uit de Leukerbeek te halen en op een veilige locatie in het Bunderbos terug te plaatsen. Deze noodoplossing is in uitvoering in 2024 en 2025. Tenslotte blijft de Provincie in gesprek met terreinbeheerders en RAVON om verdere noodmaatregelen te nemen, bijvoorbeeld het aanleggen van poeltjes die veiliggesteld zijn van de Leukderbeek. Daarnaast werken wij samen met het Waterschap en de gemeente Meerssen aan de structurele maatregelen tegen wateroverlast zoals genoemd in ons antwoord op vraag 1.

Gedeputeerde Staten van Limburg
voorzitter
secretaris