33.000 banen op de tocht bij Chemelot?

Indiendatum: 17 mei 2024
Antwoorddatum: 20 jun. 2024

Antwoord van Gedeputeerde Staten op schriftelijke vragen van het lid I. Boven, Partij voor de Dieren

Schriftelijke vragen: 33.000 banen op de tocht bij Chemelot?

Geacht College,

In De Limburger van 6 mei 2024 komt in het artikel “Gouverneur eist garanties Rijk voor verduurzamen industriecomplex Chemelot in Geleen”[1] Commissaris der Koningin Roemer aan het woord. Hij stelt in dit interview onder andere het volgende, naar aanleiding van een interview met Sven Kockelman in ‘Sven op 1’:

„Als men niet volop mee gaat investeren in de verduurzaming van Chemelot, dan vertrekken bedrijven daar en raken we 33.000 banen kwijt. We kunnen niet zonder deze belangrijke industrie”

Vraag 1. Is uw College bekend met dit artikel van 6 mei 2024?

Antwoord

Ja, het College is hiermee bekend.

Vraag 2.

Is uw College het met Gouverneur Roemer eens dat het genoemde bedrag van 2 miljard euro aan rijksgelden, naast een investering van de bedrijven zelf voor een even groot bedrag, noodzakelijk is voor het zekerstellen van 33.000 banen in Zuid-Limburg?

Antwoord.

Gouverneur Roemer maakt onderdeel uit van het College van GS en geeft hiermee mede invulling aan het collegiaal bestuur van de Provincie Limburg. Daarmee is het antwoord op voorliggende vraag bevestigend. De stellingname door Gouverneur Roemer waar u naar verwijst, is nader beschreven in de brieven en propositie ‘Limburgs bod voor een duurzaam Chemelot’ die wij hebben aangeboden aan demissionairminister Adriaansens van EZK, de beoogd minister-president, de formerende partijen & formateur en de overige Tweede Kamer fracties. Uw Staten zijn hierover op 24 april 2024 en 13 juni 2024 geïnformeerd met een mededeling portefeuillehouder1 2.

Vraag 3.

Kan het College dit genoemde aantal van 33.000 banen onderbouwen?

Antwoord.

Chemelot is een essentiële werkgever in Limburg. Als het chemiecomplex zou verdwijnen, dan zou dat een groot effect in de regio hebben. In dit kader is het goed om naast de onderbouwing van het aantal medewerkers het belang van de Chemische industrie voor Limburg te duiden. De chemie is met Chemelot prominent aanwezig in Zuid-Limburg: - Het aandeel van de chemie in de regionale werkgelegenheid (3,1%; 8.862 banen) ligt bijna drie keer hoger dan het landelijk gemiddelde (aandeel van 1,1% in de werkgelegenheid; Bron: LISA 2022). Hiermee is de specialisatiegraad voor de chemie in Limburg hoog en is er ook sprake van een ecocsysteem van kennis en opleiding, zowel binnen het beroepsonderwijs als het wetenschappelijk onderwijs. Dit is met name geconcentreerd rondom de Chemelot Campus, in initiatieven zoals CHILL3. De kennis van dergelijke publiek private samenwerkingen zijn ook weer van belang voor de versterking van andere sectoren in Limburg (bijvoorbeeld groeifondsproject SNEL4). - In de chemische industrie ligt het aandeel werknemers van 45 jaar en ouder met 56 % 5 hoger dan bij de gemiddelde Limburgse beroepsbevolking (46%) en zijn de werknemers 73 %6 maximaal mbo geschoold. Het behoud van goede werkgelegenheid voor deze groep werknemers is dus van groot belang. Het is niet vanzelfsprekend dat bij het verdwijnen van deze werkgelegenheid de werknemers eenvoudig een andere werkplek kunnen verwerven. - De chemie is een belangrijke werkgever voor Zuid-Limburg, met de gecombineerde productiesite en chemiecampus Chemelot in Geleen als kern. Met een omzet van meer dan € 10 miljard per jaar en ruim 8.500 directe banen is Chemelot goed voor 20% van de nationale chemiesector7 en behoort het tot de top drie van Nederlandse chemieclusters. Binnen de inrichtingsgrenzen van de Chemelot site in Geleen (Industrial Park en Brightlands Chemelot Campus) werken ruim 70008 medewerkers en op de kantoren (o.a. SABIC, DSM, OCI ) en productielocaties ( o.a. Heerlen en Venlo) buiten deze inrichtingsgrenzen ongeveer 1500 medewerkers. Hiermee komt de directe werkgelegenheid op 8500 medewerkers. Daarnaast zijn er, volgens informatie van Chemelot, voor iedere bedrijfspas voor een vaste medewerker (8500) drie bedrijfspassen (24000) uitgegeven aan mensen die grotendeels of gedeeltelijk afhankelijk zijn van Chemelot, wat het aantal van ongeveer 33.000 medewerkers oplevert.

Vraag 4.

Hoe verklaart het College de discrepantie tussen dit genoemde aantal werknemers, en de 33.000 die door Gouverneur Roemer worden genoemd?

Antwoord.

Er is geen sprake van een discrepantie. Zie verder ook het antwoord op vraag 3.

Vraag 5.

Hoe wordt het risico van het eventuele verlies van (mogelijk) 33.000 banen door het College afgedekt, nu dit kennelijk van zowel de eerder genoemde rijksgelden van 2 miljard euro, als de spoedige realisatie van de Delta-Rhine-corridor, als de realisatie van een hoogspanningsstation in Graetheide afhankelijk zijn, en dus een groot risico vormen?

Antwoord.

De Provincie neemt hiervoor mitigerende maatregelen via diverse sporen: -

Onze inspanningen en lobby is gericht op een volwaardige aftakking van de Delta Rhine Corridor

naar Chemelot. - - -

Wij zetten in op een tijdige realisatie van de 380kV-Graetheide. De beschikbaarheid van tijdig voldoende transportcapaciteit een essentiële voorwaarde voor het daadwerkelijk doorgaan van de grote elektrificatieprojecten en daarmee de toekomstbestendigheid van een duurzame Chemelot-site.

Met de publicatie van de ‘Kennisgeving Voornemen en Participatie’ op 24 april 2024 is de procedure gestart voor de opwaardering van de hoogspanningsverbinding tussen Maasbracht en Graetheide en de bouw van een nieuw 380 kV-hoogspanningsstation te Graetheide.

In onze communicatie en lobbyboodschappen richten wij ons op de zekerheid van een gelijk Europees speelveld, waarbij het Rijk moet zorgdragen voor een goed investeringsklimaat. Inclusief consistente wet- en regelgeving en vergunningverlening, zodat houvast geboden wordt voor investeringsbesluiten met langjarige termijnen.

Via onze betrokkenheid bij de maatwerkafspraken met de vier grote Chemelot-bedrijven zetten wij in op behoud en een stevige positionering van Limburg als vestigingsplaats voor de duurzame (basis)industrie.

Tevens is de acquisitie er op gericht om nieuwe bedrijvigheid naar Chemelot te halen, die zich richten op verduurzaming en nieuwe waardeketens. Zoals in de brieven en propositie aan demissionair-minister Adriaansens van EZK, de beoogd minister-president, de formerende partijen & formateur en de overige Tweede Kamer fracties benoemt, pleiten wij voor een integrale aanpak gericht op het ondersteunen en scheppen van de juiste randvoorwaarden voor de verduurzaming en daarmee het behoud van Chemelot voor de regio.

Mochten ondanks deze maatregelen onverhoopt toch banen verdwijnen, dan biedt onze samenwerking met partners waaronder de arbeidsmarktregio en onderwijspartijen (o.a. ten aanzien van een leven lang leren) evenals de samenwerking met gemeenten en LIOF op het gebied van acquisitie, een goede basis om mensen toe te leiden naar ander werk, dan wel nieuwe werkgelegenheid naar Limburg te trekken.

Deze inzet sluit aan bij het beleidskader ‘Werken aan een toekomstige economie voor Limburg 2024/2027’, in het bijzonder bij de uitvoeringsprogramma’s ‘verduurzaming en circulaire economie’ en ‘een gezonde arbeidsmarkt’.

Vraag 6.

Welke bedrijven op Chemelot hebben aangegeven te zullen vertrekken wanneer de Rijksoverheid niet de helft van de verduurzamingsinvesteringen zal financieren?

Antwoord.

Hier zijn geen concrete signalen voor. Wel is het de gedeelde overtuiging dat de benodigde stappen naar een klimaat-neutrale en circulaire chemische chemiesite te groot zijn voor de regio en betrokken bedrijven om helemaal zelfstandig te kunnen zetten. Het Rijk zal op meerdere manieren structureel moeten bijdragen om vanuit nationaal belang het chemiecluster Chemelot te behouden en te versterken.

Gedeputeerde staten van Limburg

voorzitter

secretaris