schrijven in de staten: Circu­la­riteit

Al jaren weten we dat het onbegrensd gebruiken van (primaire) grondstoffen onze aarde en dus onszelf onomkeerbaar de ellende in stort. Onze aarde heeft haar maximale capaciteit bereikt, en wij blijven haar leegroven alsof zij onuitputtelijk is. Dat systeem werkt zo niet. Earth overshoot day is een jaarlijks terugkerend moment waarop wij de grens bereikt hebben voor wat we dat kalenderjaar als mensheid zouden hebben mogen verbruiken om een gezonde toekomst voor onszelf te kunnen in stand houden. Die viel dit jaar mondiaal in augustus. Als je kijkt naar ons Nederlandse verbruik, viel die dag in april. In april hadden we ons budget dus al opgesoupeerd. We hebben elk jaar vier aardes nodig om dit systeem draaiend te houden. Het kan gewoon niet langer zo.

De Provincie weet dat ook en formuleerde een ambitieus `uitvoeringsplan duurzaamheid 2024/2030` waarin, in lijn met landelijke doelstellingen, werd vastgelegd dat in 2030 het gebruik van primaire grondstoffen met tenminste 50% moet zijn teruggebracht. Dus voor tenminste de helft van wat we gebruiken moet dat circulair zijn, duurzaam, hergebruikt, gerecycled.

Voor plastic bijvoorbeeld zitten we op 7%. Een grimmig cijfer. En het gebruik van grondstoffen is de afgelopen jaren niet afgenomen, maar toegenomen. We zijn niet goed bezig. Alle superlatieven schieten tekort.

Duurzame en innovatieve bedrijven in Limburg kraken in hun voegen. Ook het Planbureau voor de Leefomgeving zette er een lichtje op: het ontbreekt aan voldoende rigoureus en positief beleid om die circulaire economie echt overeind te trekken. Ze noemen dat bij bijvoorbeeld aanbestedingen of vergunningverlening door overheden meestal nog vooral wordt gekeken naar kostenbeheersing (de prijs). Maar wat zijn de werkelijke kosten wanneer je de wereld om zeep helpt. Op een dode planeet heb je aan een euro geen reet. De spelregels moeten aangepast.

Is het tijd voor een nieuw setje regels? Waarbij circulariteit en duurzaamheid leidend zijn wanneer iemand iets wil maken, doen of bouwen. Wij burgers kunnen zelf wel bedenken dat we onze broodrooster eerst laten repareren voor we een nieuwe kopen, maar wanneer de grote bedrijven en projecten niet meer op basis van een prijsprikkel, maar op basis van toekomstbestendigheid worden beoordeeld, dan kunnen we misschien wat grotere stappen maken naar een circulaire economie. Dat zou een vanzelfsprekendheid moeten zijn, en geen vrijblijvende optie met flexibele deadlines.

Een circulaire toekomst is alleen binnen handbereik wanneer de financiële prikkel wordt losgelaten, en over de gehele breedte de verantwoordelijkheid wordt genomen een leefbare toekomst te behouden. Dat is de enige weg voorwaarts.

Een column van de Partij voor de Dieren