Opinie: Een Visver­ma­lings­cen­trale in Borgharen

De provincie Limburg heeft de mond vol van duurzame energie, maar kiest daarvoor de verkeerde weg door vergunning te verlenen voor een waterkrachtcentrale bij Borgharen. Of zo’n centrale een echte bijdrage kan leveren aan de energievoorziening in Limburg is de zeer de vraag, want de Maas is een rivier met weinig verval en valt herhaaldelijk droog in de zomer.
Wat wel zo goed als zeker is, is dat de waterkrachtcentrale een slachting zal veroorzaken onder vissen. Daaronder zijn beschermde soorten als de zalm, de rivierprik en de aal. Met Europees geld worden projecten opgezet om de soorten te herintroduceren en te beschermen. In Borgharen lopen ze grote kans om te worden vermalen in een waterkrachtcentrale.

De zogenaamd “visvriendelijke” turbines die de exploitant wil gebruiken zijn dat alleen in het foldermateriaal van de fabrikant. Er is geen onafhankelijk onderzoek dat dit bevestigt.

De geplande waterkrachtcentrale zou een systeem hebben dat de vissen bescherming moet bieden bij de stroomopwaartse passage langs de dodelijke turbines. Een zogenaamde vistrap moet een stroomopwaartse passage mogelijk maken. Of vissen de geplande waterkrachtcentrale levend kunnen passeren, is volstrekt onduidelijk. Een vergelijkbaar systeem in Linne wordt nu onderzocht, maar heeft nog niets opgeleverd. Kritische onderzoeken van Rijkswaterstaat zijn genegeerd. De provincie vaart blind op de sussende woorden van de exploitant.
Nog maar kort geleden is er door Rijkswaterstaat ter plekke voor de stroomopwaartse vistrek een goed functionerende vistrap aangelegd voor ruim 3 miljoen euro. Deze zal moeten worden afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe waterkrachtcentrale zal deze moeten worden afgebroken, om vervangen te worden door een alternatief systeem, waarvan de effectiviteit nog onbewezen is. Bij de aanvraag van de vergunning was er zelfs nog geen ontwerp voor deze vispassage.
In de vergunning wordt er al rekening mee gehouden dat de experimentele vistrap niet zal werken. De centrale zal dan volgens de vergunning moeten worden teruggeregeld, maar dat zal niet gebeuren. Als de centrale er eenmaal staat zal die worden gebruikt worden.

Limburgse Natuurbeschermingsorganisaties zijn tegen de vergunning in het geweer gekomen en ook Rijkswaterstaat, verantwoordelijk voor de internationale samenwerking in het vistrekgebied van de Maas, is uiterst kritisch. GS ligt hiermee op ramkoers met de organisaties die zich het belang van een visrijke Maas aantrekken.

De centrale bij Borgharen wordt de derde energiecentrale in de Maas. De rivier wordt daarmee een onneembare barrière voor vissen, zowel stroomafwaarts als stroomopwaarts. De Partij voor de Dieren heeft hierover vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten. Wanneer de Waterkrachtcentrale een visvermalingscentrale zal blijken te zijn, moet de bouw ervan worden voorkomen. Waterkracht kàn groene stroom opleveren, maar dat mag niet ten koste gaan van honderdduizenden vermalen vissen. Zo'n centrale produceert bloedrode stroom.

Frank Wassenberg is bioloog en fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in het Limburgs Parlement