Bijdrage Loomans Limburgse Regionale Ener­gie­stra­te­gieën (RES)

Voorzitter,

De CO₂ concentratie in onze atmosfeer is op dit moment ongeveer 420 ppm. De laatste keer dat de Aarde dit niveau gekend heeft was 3 miljoen jaar geleden, toen de zeespiegel ca 20 meter hoger en de mondiale temperatuur op Aarde ca 3°C hoger was dan voor het industriële tijdperk. Als u weet dat Roermond op ongeveer 23 meter boven NAP ligt dan zegt dat denk ik genoeg.

Al bijna 30 jaar zijn we in Nederland met beleid bezig om onze CO₂ uitstoot te reduceren, maar telkens zien we dat de realisatie achter blijft bij de plannen. En hoe langer resultaten achterblijven, hoe ingrijpender de nog te nemen maatregelen moeten worden als we klimaatchaos willen voorkomen. Het is dan ook de hoogste tijd dat iedereen, iedere sector, zich nu serieus gaat inspannen voor het realiseren van de duurzaamheidstransitie, die wellicht het meest concreet wordt in de vorm van de energietransitie. We zijn dan ook blij dat er nu, op schema, voor een deel van die energietransitie een concreet plan op tafel ligt in de vorm van de Limburgse RES'en 1.0. Wat ons betreft prima, en ga dan nu met daadkracht en ook zorgvuldigheid aan het werk om deze ambities te realiseren.

Vanwege die zorgvuldigheid dienen we 2 moties in die ertoe bijdragen dat de energietransitie wordt uitgevoerd met respect voor de natuur. We hebben namelijk niet alleen te maken met een klimaatcrisis maar ook met een biodiversiteitscrisis. De Partij voor de Dieren is daarom van mening dat duurzame energieprojecten natuurinclusief moeten worden uitgevoerd, zodanig dat de biodiversiteit er niet verder door wordt aangetast. Met name bij zonneparken zijn er al diverse concrete voorbeelden te vinden waarbij de opwekking van duurzame energie met biodiversiteitsherstel wordt gecombineerd. Wij dienen vandaag dan ook een motie in die vraagt de energietransitie en biodiversiteitsherstel te koppelen.

Ook bij windturbine projecten is er met betrekking tot de biodiversiteit nog veel winst te behalen. Op dit moment eist de natuurwetgeving al dat bij ieder windturbineproject apart gekeken moeten worden naar de effecten op vogelsterfte. En met name ook naar vogeltrekroutes. Maar niet naar het totaaleffect: wat betekenen al die projecten bij elkaar voor de vogeltrekroutes in de provincie? Ook is het niet efficiënt om telkens weer een aparte studie te moeten doen. Daarom dienen wij een 2e motie in om nu alvast voor de hele provincie de trekroutes in beeld te brengen, als basisinformatie voor alle projecten. Zodat je vervolgens binnen de zoekgebieden op zoek kunt gaan naar die locaties die de minste nadelige effecten hebben.

Zorgvuldigheid is belangrijk, maar ook draagvlak. Een transitie met en door de mensen. Daarom vinden wij de doelstelling van de RES'en om te streven naar minstens 50% lokale burgerparticipatie per project heel belangrijk. Helaas zijn de juridische instrumenten om die doelstelling daadwerkelijk te kunnen realiseren beperkt. Wat we wel hebben is een publicatie van de Participatiecoalitie, een coalitie van bewoners- en natuur- en milieu organisaties, actief in alle provincies. Een publicatie met een stappenplan voor gemeentes om Lokaal eigendom zoveel mogelijk te faciliteren en stimuleren. Een 3e motie die wij vandaag indienen vraagt GS om dat Stappenplan om te zetten in een handreiking voor gemeentes en om als provincie te monitoren of de 50% doelstelling, op overkoepelend niveau, gehaald wordt. En natuurlijk om daar lessen uit te trekken en de Handreiking, indien nodig, bij te stellen.

Voorzitter, de duurzaamheidstransitie is tot nu toe vooral een technologische en financiële operatie. Maar, zoals de Social Tipping Point Coalitie betoogt, kan de transitie niet slagen met alléén technische maatregelen. Juist omdat die transitie het leven van de burger op allerlei manieren raakt. Er is dan ook meer nodig, een socio-economische verandering met nieuwe duurzame waarden, normen en gedrag die voor een bestendiging van de duurzame en circulaire samenleving zorgen. Juist dit soort processen zou de overheid, op al zijn verschillende niveaus, in gang moeten zetten. Denk daarbij bijvoorbeeld aan klimaateducatie, een verbod op fossiele reclame, een stop op fossiele subsidies en een verplichting voor banken en pensioenfondsen om te divesteren uit kolen, olie en gas. Dit zijn basisvoorwaarden voor de transitie, want zonder nieuwe normen en waarden en zonder prijsdalingen die duurzame keuzes aantrekkelijker maken dan fossiele blijft elke klimaatmaatregel een nieuw gevecht.

Ook onze pensioenfondsen blijven doorgaan met investeringen in fossiele bedrijven, terwijl ze zouden moeten weten dat er voor deze fossiele bedrijven in een duurzame wereld geen rol meer is weggelegd. Wij zullen daarom vandaag ook nog een motie indienen waarin we het ABP, het pensioenfonds voor de ambtenaren, oproepen te stoppen met investeringen in de fossiele industrie. Deze motie zal ik in 2^e termijn nader toelichten.

Dank u wel.