Bijdrage Loomans Staten­voorstel Limburgse Regionale Ener­gie­stra­te­gieen

Wij hebben in de Staten al meerdere keren gesproken over de voorlopige Limburgse RES-en en daarbij onze wensen en bedenkingen aangegeven. En nu ligt dan, op schema, een concreet plan op tafel, in de vorm van de RES 1.0, dat de vereiste regionale ambities vaststelt. Wat ons betreft prima, en ga dan nu met daadkracht en ook zorgvuldigheid aan het werk om deze ambities te realiseren.

Maar voordat we definitief instemmen met deze RES-en willen we nog wat adviezen en wensen meegeven, die we bij de behandeling in de Staten als moties zullen indienen. Twee (Drie) daarvan wil ik vandaag alvast introduceren.

Als eerste: we hebben niet alleen te maken met een klimaatcrisis maar ook met een biodiversiteitscrisis. Daarom eist de natuurwetgeving dat bij ieder windturbineproject apart gekeken moeten worden naar de effecten op vogelsterfte. En met name ook naar vogeltrekroutes. Maar niet naar het totaaleffect: wat betekenen al die projecten bij elkaar voor de vogeltrekroutes in de provincie? Ook is het niet efficiënt om telkens weer een aparte studie te moeten doen. Daarom zullen wij een motie indienen om nu alvast voor de hele provincie de trekroutes in beeld te brengen, als basisinformatie voor alle projecten. Zodat je vervolgens binnen de zoekgebieden op zoek kunt gaan naar die locaties die de minste nadelige effecten hebben.

Daarnaast moeten we er als provincie op sturen dat zonnevelden dusdanig geplaatst worden dat ze niet de natuur verstoren of verdringen maar dat expliciet wordt ingezet op het versterken van natuur(waarden) en biodiversiteit. Als voorbeeld zou ik willen verwijzen naar het zonne- en natuurpark “De Kwekerij” in Hengelo, een zonnepark van 7 hectare, waarvan 4,5 hectare gevuld is met natuur met daarin schapen, een biologische moestuin, bijenkasten insectenhotels, wadi’s voor waterberging, volop planten en daarnaast speelplekken voor kinderen en wandelpaden aanwezig zijn. Dit maakt dit zonnepark echt een lust voor de omgeving. Ook hiervoor zullen we een motie indienen.

Een ander belangrijk punt vinden wij dat iedere Limburger in staat moet worden gesteld om mee te doen aan de energietransitie zodat lusten en lasten zo eerlijk mogelijk gedeeld worden. De doelstelling van de RES-en om te zorgen voor minstens 50% lokale burgerparticipatie per project vinden wij dan ook zeer belangrijk, maar deze doelstelling zal primair bij de gemeenten liggen. Desondanks lijkt het ons verstandig dat in de komende jaren door de provincie gemonitord wordt of deze doelstelling gehaald gaat worden, en indien nodig bijgestuurd wordt. Wij beraden ons op dit onderwerp nog op een motie.

Voorzitter, ook als we genoeg doen aan biodiversiteitsbehoud- en verbetering, moeten we nog naar het grotere plaatje kijken. Want het zal sowieso een grote inspanning vragen om de windturbines en de zonnevelden te realiseren. Op zich zijn die op termijn heel efficiënt, want zon en wind zijn gratis en de efficiency van die technieken stijgt nog steeds. Maar ik wil wijzen op de zogenoemde “paradox van Jevons”: technologische vooruitgang die de efficiency verhoogt waarmee een grondstof of energie wordt gebruikt, leidt ertoe dat de mate van consumptie van die factor juist stijgt in plaats van dat die afneemt.

Dat leidt mij tot een vraag die ik aan GS zou willen stellen: hoe gaan wij er nu, met zijn allen, voor zorgen dat de uitvoering van de RES daadwerkelijk leidt tot een CO2 reductie, en niet tot een juist verdere groei van bijvoorbeeld energieslurpende bedrijven (denk aan data-centers, en bitcoin mining) omdat er “in principe” straks meer energie beschikbaar is? Want als we daar geen rem op zetten blijft dit hele proces “dweilen met de kraan open”.

Ik zie wel oplossingen voor me: meer energiebesparing, ook, en juist, bij industriële bedrijven. Hoe gaat GS dat aanpakken, bijvoorbeeld via de Wet milieubeheer? Of via een ruimtelijke ordeningsbeleid, of netwerkbeleid, dat energieslurpers weert? En niet automatisch faciliteert, door op afroep, u vraagt wij draaien, een stroomkabel aan te leggen zodra die zich melden. Want ook daar hebben we, als aandeelhouder van Enexis, invloed op.

Ik snap dat dit complexe en veelomvattende vragen zijn, die hier en nu niet zo 1,2,3, beantwoord kunnen worden. En ik wil ook niet meteen een motie hierover aankondigen. Maar wel zie ik graag in de volgende fases van de RES een reflectie hierover. Want ik hoor wel om me heen die vragen over het “grotere plaatje”. Waar doen we het allemaal voor? Ik denk dat die vragen een overtuigend antwoord moeten krijgen willen we draagvlak behouden.

Dankuwel