Schrif­te­lijke vragen Plusquin Juri­dische vraag­tekens omtrent leef­gebied vermil­joen­kever in het Sterrebos en natuur­com­pen­satie door VDL/Nedcar

Indiendatum: jan. 2023
Antwoorddatum: 17 feb. 2023

1) De vermiljoenkever is een beschermde soort, en is waargenomen in het Sterrebos. Het blijkt dat de provincie Limburg onderzoek heeft laten doen naar de Vermiljoenkever in de te kappen zones van het PIP VDL Nedcar. Kan uw college dit bevestigen? Zo ja, wat zijn de uitkomsten hiervan en wil uw college deze delen?

Antwoord.
De aannemerscombinatie die in opdracht van de Provincie Limburg de wijziging van de infrastructuur in de omgeving van VDL Nedcar voorbereidt, heeft EIS Kenniscentrum Insecten (EIS) opdracht gegeven om onderzoek te doen naar de aanwezigheid van de vermiljoenkever. Aanleiding hiervoor was het vermoeden dat de vermiljoenkever zich in het beoogde tracé van de nieuwe randweg en in het resterende deel van het Sterrebos zou kunnen bevinden. De vermiljoenkever is in beide gebieden aangetroffen. Naar aanleiding hiervan is het onderzoek verbreed naar andere locaties in de omgeving van VDL Nedcar. EIS heeft in de periode van november 2022 tot en met januari 2023 deze onderzoeken uitgevoerd. Uit deze onderzoeken is gebleken dat de vermiljoenkever ook op andere locaties voorkomt en dat de aangetroffen dieren in het plangebied onderdeel vormen van een grotere populatie in de regio.

Ten tijde van het stellen van voorliggende vragen was het onderzoek nog lopende en niet gevalideerd. Er is voor gekozen om de Staten pas te informeren, zodra het onderzoek afgerond en gevalideerd was. Het
onderzoek is eind januari 2023 afgerond. Om deze reden zijn de Staten dus ook nog niet eerder geïnformeerd.

2) Doordat de vermiljoenkever beschermd is, is het wettelijk verboden deze in hun verspreidingsgebied te doden of te vangen. Van dit verbod kan middels een ontheffing afgeweken worden. De vermiljoenkever staat echter niet vermeld in het Natuurrapport omtrent de uitbreiding van VDL Nedcar. De vermiljoenkever is opgenomen in een lijst met beschermde soorten, waarvoor de ontheffingsverplichting geldt. Bovendien staat de soort vermeld in de Nationale Databank Flora en Fauna met waarnemingen uit 2018 voordat het natuurrapport opgesteld is. Hoe kan uw college het ontbreken van de vermiljoenkever in het Natuurrapport verklaren? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet en klopt het dat de Vermiljoenkever geheel over het hoofd is gezien tijdens de vergunningverlening voor de kap van het Sterrebos?

Antwoord.
Het ontbreken van de vermiljoenkever in het natuurrapport is ontstaan, doordat de betrokken adviseurs (die in opdracht van VDL Nedcar de onderzoeken uitgevoerd hebben en de ontheffing aangevraagd hebben) niet bedacht waren op het mogelijk voorkomen van deze soort. Ook als Provincie zijn we hier niet bedacht op geweest. De vermiljoenkever is een relatieve nieuwkomer in de Nederlandse fauna, en kennis over deze soort was ten tijde van de onderzoeken in het kader van de uitbreiding van VDL Nedcar
nog beperkt beschikbaar. Daarnaast is een eerdere waarneming nabij het plangebied in de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) niet opgevallen, omdat deze niet was ingevoerd op de exacte waarnemingslocatie, maar op kilometerhokniveau (waarnemingen van planten- en dierensoorten worden
op een kaart weergegeven in gebieden van 1 x 1 kilometer).

3) Is uw college van mening dat met de kap van het Sterrebos de vermiljoenkever aldaar gedood is in diens leefgebied? Zo ja, op basis van welke gronden en waar en wanneer is deze gepubliceerd? Zo nee, hoe verhoudt dat zich tot de Wet natuurbescherming en het motiveringsbeginsel?

Antwoord.
Alhoewel dit achteraf niet meer met zekerheid kan worden vastgesteld, is het zeker niet ondenkbaar dat de vermiljoenkever ook in het gekapte deel van het Sterrebos heeft gezeten en dat bij de kap van het Sterrebos vermiljoenkevers zijn verstoord/gedood en leefgebied van deze soort hier is verdwenen. In dit verband dient vermelding dat ze niet gezien zijn bij de controle van de gekapte bomen die (deels) ingepakt waren met folie tijdens de kap van het Sterrebos. Doordat vermiljoenkevers zich kunnen
verplaatsen, is het ook mogelijk dat ze tijdens de kap van het Sterrebos niet gedood zijn, maar dat ze zich pas na de kap in het resterende deel van het Sterrebos gevestigd hebben. Dit gelet op het feit dat de
kever zich het liefst bevindt onder de schors van dode takken of bomen.

Omdat het voorkomen van de vermiljoenkever in het Sterrebos op grond van het eerder uitgevoerde natuuronderzoek niet bekend was, is geen Wnb ontheffing soorten voor deze soort aangevraagd c.q.
verleend. Aangezien de bomen inmiddels gekapt zijn, kan niet meer worden aangetoond dat de vermiljoenkever zich daadwerkelijk in deze bomen bevond. Dit betekent dat er geen grondslag is voor handhavend optreden, omdat overtredingen van de verboden van de Wnb niet meer kunnen worden vastgesteld.

4) Is er een ontheffing voor het doden of vangen van de vermiljoenkever in diens verspreidingsgebied afgegeven? Zo nee, waarom niet en wat is daarvan het gevolg voor het inmiddels gekapte bos? En het gevolg voor eventueel te kappen bos?

Antwoord.
Neen. Voor wat betreft het reeds gekapte gedeelte van het Sterrebos verwijzen wij u naar ons antwoord op vraag 3. Voor het resterende deel van het Sterrebos dat VDL Nedcar met het oog op de uitbreiding
van de fabriek wenst te kappen, geldt dat dit pas gekapt mag worden als aanvrager aangetoond heeft dat er geen beschermde soorten in dat deel aanwezig zijn. Zijn er wel beschermde soorten aanwezig, waarvoor nog geen Wnb ontheffing soorten verleend is, dan moet een ontheffing worden aangevraagd. Bij een nieuw ontheffingsverzoek ten aanzien van de vermiljoenkever dient het verlies aan leefgebied (in het nog te kappen deel van het Sterrebos) te worden betrokken bij de beoordeling.

5) Het is verboden om de vermiljoenkever opzettelijk te verstoren. Ook is het niet toegestaan om diens voortplantingsplaats te beschadigen of te vernielen. Is uw college van mening dat met de kap van het Sterrebos de vermiljoenkever aldaar sprake is van overtredingen van voornoemde verboden? Is er een ontheffing afgegeven voor deze verboden? Zo ja, op basis van welke voorwaarden en waar en wanneer is deze gepubliceerd? Zo nee, hoe verhoudt dat zich tot de Wet natuurbescherming en het motiveringsbeginsel? Zo nee, waarom niet en wat is daarvan het gevolg voor uw college?

Antwoord.
Zie het antwoord op vraag 2, 3 en 4.

6) Vindt uw college dat met de kap van het Sterrebos en dus het doden van de vermiljoenkever gebruikgemaakt is van de juiste wettelijke middelen? Zo ja, waarom, is hiertoe een ontheffing verleend, op basis van welke voorwaarden en waar en wanneer is deze gepubliceerd? Zo nee, hoe verhoudt dat zich tot de Wet natuurbescherming en het motiveringsbeginsel? Zo nee, waarom niet en wat is daarvan het gevolg voor uw college?

Antwoord.
Zie het antwoord op vraag 2, 3 en 4.

7) Het ligt in de lijn der verwachting dat in de te kappen zones deze soort ook heeft voorgekomen. Hoe wordt het verlies van dieren alsmede biotoop door VDL Nedcar dan wel door uw college gecompenseerd?

Antwoord.
Zie het antwoord op vraag 2, 3 en 4. Het voorkomen van de vermiljoenkever in het Sterrebos was op grond van de eerder uitgevoerde natuuronderzoeken niet bekend. Aangezien de bomen gekapt en geruimd zijn, kan er niet meer aangetoond worden of de vermiljoenkever zich daadwerkelijk in deze bomen bevond. Op basis van de toen bekende inzichten, is er dus ook geen ontheffing aangevraagd c.q. verleend. Er is dus ook geen plicht voor GS noch VDL Nedcar om in compensatie voor de vermiljoenkever te voorzien. Compensatie van mogelijk verloren gegane biotoop sec is voor de vermiljoenkever dus ook niet voorzien. In het kader van de gebiedsontwikkeling VDL Nedcar is echter wel voorzien in de aanleg van vervangend bosareaal dat op termijn een functie voor beschermde soorten kan vervullen. Hierbij heeft VDL Nedcar voor een deel zelf al gezorgd voor deze compensatie (8,98 ha) door het aanplanten van bomen, struiken en gewassen. Het overige deel (6,45 ha) heeft VDL Nedcar financieel afgekocht, de Provincie heeft een inspanningsverplichting om voor 31 december 2026 deze compensatie te realiseren. Hoewel de vermiljoenkever niet meegenomen is in deze compensatie, zal het vervangend bosareaal ook voor deze soort van belang kunnen zijn als leefgebied.

De kap van het Sterrebos was ook onderwerp in een aflevering van Pointer. De redactie van Pointer probeerde meermaals het college te spreken, maar slaagde hier niet in. Een prangende vraag van deze redactie bleef dan ook onbeantwoord.

8) Vindt uw college dat VDL Nedcar ecologisch gezien voldaan heeft aan de herplantingsplicht alsook de onderliggende opdracht daaromtrent? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet en wat is daarvan het gevolg voor uw college?

Antwoord.
In hoofdstuk 4 van de Wnb is bepaald dat houtopstanden die zijn geveld, binnen drie jaar na vellen, moeten worden herbeplant op dezelfde grond of op andere grond mits wordt voldaan aan de in de provinciale verordening gestelde eisen. De betreffende houtopstanden (0,96 ha bovenop de 8,89 en 6,45 ha zoals benoemd in vraag 7) worden geherplant conform het mitigatie- en compensatieplan van 30 oktober 2020. De kapmelding is ingediend op 12 november 2021, dat betekent dat voor wat betreft de herplantplicht Wnb begin 2025 moet zijn voldaan aan het op bosbouwkundige wijze herbeplanten van de betreffende houtopstanden.

Uw college geeft aan dat de natuurcompensatie niet naar behoren is geweest. Uw college stelde daarop toe te zien op de uitvoering hiervan.

9) Heeft er toezicht plaatsgevonden op de uitvoering van de natuurcompensatie. Zo ja, hoe heeft dit plaatsgevonden en wat is hiervan het resultaat? Zo nee, waarom niet en gaat uw college dat alsnog doen?

Antwoord

Ons College heeft nooit aangegeven dat de natuurcompensatie niet naar behoren is uitgevoerd. Vanaf juni 2021 tot heden heeft toezicht plaatsgevonden op de uitvoering van de natuurcompensatie. Er hebben
diverse locatiebezoeken plaatsgevonden om de aanleg van de compensatie te monitoren. In oktober 2021 heeft een waarnemingsronde plaatsgevonden met een ecoloog van Provincie Limburg. Tijdens dit
bezoek is geconstateerd dat enkele punten niet uitgevoerd waren conform de ‘Uitvoeringsnotitie plantwerk’ (opgesteld door Antea Group met projectnummer 0432287.109 van 19 januari 2021). Deze
punten zijn daarna hersteld.

10) Indien voorgaande vraag bevestigend beantwoord wordt: kan uw college aangeven wat niet naar behoren is geweest aan de natuurcompensatie? Zo ja, wat zoal? Zo nee, waardoor niet?

Antwoord.
Zie het antwoord op vraag 9.

11) Zijn er lessen getrokken uit het kappen van Natura2000-waardige boshabitattypes zoals het Sterrebos danwel andere “goudgroene” natuur en dit compenseren met niet- Natura2000- waardige boshabitattypes? Zo ja, welke en welke maatregelen worden genomen om dit soort praktijken in de toekomst te voorkomen? Zo nee, waardoor niet?

Antwoord.
Ja, wij hebben naar aanleiding van alle ervaringen met natuurcompensatie in het Natuurprogramma 2022-2030 de regels voor natuurcompensatie aangepast. In het Natuurprogramma is door ons College in zijn algemeenheid aangegeven dat bescherming van bestaande natuur tegen nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen belangrijk is, onder meer omdat de ontwikkeling van vervangende natuur tijd kost en risico
op kwaliteitsverlies met zich meebrengt (zeker voor nauwelijks vervangbare habitats als oude bossen). We versterken daarom de bescherming van bestaande natuur door natuurcompensatie moeilijker te
maken.

12) VDL/NEDCAR heeft nog steeds geen nieuwe opdrachtgevers. Nu ligt er een kale vlakte zonder bestemming. Vindt uw college dat bij de kap van het Sterrebos alle wettelijke waarborgen van de Wet natuurbescherming en de Wet dieren afdoende gevolgd zijn? Zo ja, kunt u uw mening nader verklaren? Zo nee, hoe kan dit in het vervolg voorkomen worden?

Antwoord.
De kap van het Sterrebos heeft met de kennis van dat moment conform de Wet natuurbescherming en de daarbij verleende Wnb ontheffingen soorten plaatsgevonden.

Momenteel zijn nog steeds potentiële vleermuisholtes ingepakt met plasticfolie in het resterende Sterrebos.

13) Is het ingepakt zijn van niet te kappen bomen conform ontheffing? Zo ja, hoe is dit te rijmen met het mitigatie- en compensatieplan, de Wet natuurbescherming en de Wet dieren? Zo nee, wat wordt er gedaan om dit zo snel mogelijk te verwijderen?

Antwoord.
Ja. De bomen zijn ingepakt conform de daarvoor verleende Wnb ontheffing soorten van 1 juni 2021 en zijn ongeschikt gemaakt in afwachting van de kap van de bomen. In en rond het Sterrebos en in de omgeving zijn, conform deze ontheffing, vleermuiskasten opgehangen waar de vleermuizen gebruik van
kunnen maken

VDL Nedcar heeft een deel van het Sterrebos dat vergund was te kappen, niet kunnen kappen door de aanwezigheid van een broedende bosuil.

14) Zijn er plannen om nog een deel van het Sterrebos te kappen? Zo ja, hoe zien die plannen er uit? Zo nee, blijft dit laatste stuk behouden?

Antwoord.
Conform de verleende Wnb ontheffing soorten van 1 juni 2021 mag het resterende deel van het Sterrebos dat VDL Nedcar met het oog op de uitbreiding van de fabriek wenst te kappen, nog gekapt
worden tot en met 31 december 2025, conform de daarin opgenomen voorschriften. Het is aan VDL Nedcar of en zo ja, wanneer zij willen gaan kappen. Dit kunnen ze echter pas doen, nadat ze aangetoond
hebben dat er wordt voldaan aan de Wet natuurbescherming. Aangezien de vermiljoenkever aangetroffen is in het nog te kappen deel, moet er voor deze soort een ontheffing aangevraagd worden. Het is aan
VDL Nedcar om in deze ontheffingsaanvraag hun plannen te duiden en te onderbouwen. Deze aanvraag zal beoordeeld worden conform de Wet natuurbescherming.

15) Indien VDL/NEDCAR dit deel van het Sterrebos nog wil kappen, zijn de daarvoor benodigde machtigingen en vergunningen hiervoor (nog) geldig? Zo ja, waardoor en vindt uw college dit een goed idee? Zo nee, waarom niet?

Antwoord.
Zie het antwoord op vraag 4 en 14. VDL Nedcar mag en kan het resterende deel van het Sterrebos dat ze met het oog op de uitbreiding van de fabriek wenst te kappen, nog kappen op basis van de al verleende ontheffing mits er geen andere beschermde soorten zitten. Maar aangezien de vermiljoenkever
is aangetroffen, moet een nieuwe beoordeling van een ontheffingsaanvraag plaatsvinden rekening houdend met de huidige stand van zaken.