Schrif­te­lijke vragen Plusquin over Misstanden in de slach­terij keten

Indiendatum: 1 jun. 2023
Antwoorddatum: 27 jun. 2023

Voorafgaand aan de informatie die u in onderstaande antwoorden aantreft merken wij op dat het college van GS geen wettelijke toezicht- of handhavingstaken heeft ten aanzien van de door u benoemde aspecten. Informatie is dan ook opgehaald bij derden.

Vraag 1

Hoeveel dieren worden er dagelijks geslacht in Limburgse slachterijen, en hoeveel daarvan is voor buitenlandse consumptie?

Antwoord

In Limburg zijn er 2 pluimveeslachterijen met permanent toezicht waar in 2022 ongeveer 31 miljoen kippen geslacht worden op jaarbasis (ten opzichte van in totaal 500 miljoen in heel Nederland) (1). De markt voor deze kippen is verschillend, waarbij een klein deel in Nederland blijft. Het overgrote deel van het volume wordt vermarkt op de interne Europese markt, waarbij landen als Duitsland en België de grootste afnemers zijn. Producten die hier niet gewild zijn worden vanuit duurzaamheidsoogpunt geëxporteerd naar landen waar
ze wel gewild zijn. Er bevinden zich geen slachterijen in Limburg (meer) voor andere diersoorten.

Vraag 2
Is het College het met de fractie van de Partij voor de Dieren eens dat de nadruk op massaproductie van vlees tegen een lage marktprijs de kans op misstanden in de slachtketen vergroot?

Vraag 3
Ook in Limburg zijn er misstanden vastgesteld, met name bij een slachterij die op hoge snelheid slacht. Is er in Limburg voldoende capaciteit voor de NVWA om de slachterij keten te controleren en waar nodig op te treden?

Antwoord
Kijkende naar de handhavingsresultaten van de slachterijen moet gesteld worden dat er in Nederland in zijn algemeenheid, en op de Limburgse slachterijen specifiek veel controles zijn (2). Per slachterij zijn er bij deze, relatief kleine, slachterijen in Limburg in een half jaar meer dan duizend controles geweest. In 99,7 procent van de gevallen leidt de controle niet tot een vaststaande boete.

De Limburgse slachterijen staan onder permanent toezicht van een dierenarts van de NVWA, waardoor er altijd onder supervisie van de overheid wordt geslacht. Een probleem hierbij is wel dat er tekorten zijn van NVWA-dierenartsen, waardoor het ook in Limburg voorkomt dat slachterijen soms geen toezicht krijgen op de aangevraagde tijden. Dit heeft het risico dat niet alle slachtrijpe dieren geslacht kunnen worden, met mogelijke welzijnsconsequenties als gevolg. In dat kader heeft de minister van LNV in een Tweede Kamerbrief op 25 mei 2023 al aangegeven met maatregelen te komen om genoeg dierenartsen binnen de NVWA aan te stellen (3). Het college van GS is van mening dat de minister hiermee de juiste stappen gaat zetten.

Vraag 4
Bij milieuvergunningen, die door de provincie worden verleend, is er wettelijk gezien ruimte voor een toets op gezondheid voor mens en dier. Past het College deze toets toe? Zo nee, waarom niet?

Antwoord
Bij het verlenen van een omgevingsvergunning voor een inrichting waar dieren worden gehouden of geslacht, is dierenwelzijn geen aspect dat dient te worden betrokken in de toetsing. Hiervoor is bestendige jurisprudentie beschikbaar (4).

In deze uitspraak wordt met betrekking tot dierenwelzijn verwezen naar de uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) (5).

De gezondheid van mensen daarentegen is een milieubelang dat wel degelijk afweging krijgt bij de verlening van een omgevingsvergunning. Diverse normen die in het milieurecht worden gehanteerd, zoals geluidsnormen en normen voor de luchtkwaliteit, vinden hun basis in het beschermen van de gezondheid van de mens.

Daar waar activiteiten worden vergund met mogelijke gezondheidseffecten, waarbij niet met algemeen aanvaarde wetenschappelijke inzichten aannemelijk is gemaakt dat het in werking zijn van de inrichting zodanige nadelige gevolgen voor de volksgezondheid kan opleveren dat er nadere voorschriften aan een vergunning verbonden moeten worden dan wel de vergunning om die reden moet worden geweigerd, volgen wij de jurisprudentielijn hierin (6). Dat betekent dat die extra voorschriften dan wel het weigeren van een vergunning niet aan de orde zijn.

Vraag 5
Passen grootschalige slachthuizen, die op extra hoge snelheid slachten, volgens het College in een toekomstig stelsel van kringlooplandbouw met duurzame kwaliteitsproductie en respect voor dierenwelzijn? Ook de eiwit transitie kan daarbij een rol spelen. Welke maatregelen treft het College om
een dergelijke landbouw te bevorderen?

Antwoord
De slachterijen in Limburg behoren tot de kleinere van Nederland en slachten in relatie tot andere slachterijen met een lagere slachtsnelheid. Waar de grotere slachterijen slachten met snelheden tot 13.500 per uur, slachten de slachterijen in Limburg ongeveer de helft van deze snelheid.

Uitgangspunten bij het slachten van dieren is dat het op een dierwaardige, veilige en hygiënische wijze gebeurd. Het is van belang dat dit ook streng gecontroleerd en bestraft wordt als er te veel fouten worden gemaakt in het slachtproces. Het kleinschaliger maken van slachterijen zorgt dan ook niet direct voor een verbetering. Het is in de regel eenvoudiger om toezicht te houden op een grootschalige locatie dan op meerdere kleinere. Daarnaast is het zo dat indien de slachtcapaciteit kleiner wordt dan het aanbod, dieren levend naar het buitenland worden geëxporteerd voor de slacht waar er door de Nederlandse instanties minder tot geen zicht meer is op de wijze van slachten en de slacht op nog hogere snelheden plaatsvindt dan het maximum in Nederland.

De eiwittransitie is onderdeel van de landbouwtransitie en op meerdere niveaus verankerd (zoals het EU-beleid (Farm-2-Fork), de Nationale Eiwitstrategie en de provinciale beleidskaders ‘Koers naar de Toekomst (land- en tuinbouw)’ en ‘Circulaire economie Limburg 2.0). Eén van de drijfveren is de
bevordering van de teelt van eiwitrijke gewassen in Nederland om de import van soja te verminderen. Om deze transitie te bevorderen heeft Gedeputeerde Staten LIOF begin 2022 verzocht uitvoering te geven aan het Impulsprogramma BioEconomie Limburg (IBEL).

Vanuit dat kader is het ondernemersplatform Nieuwe Teelten actief om de eiwittransitie in de agrarische sector te introduceren en versnellen onder voorwaarde dat deze ook positieve effecten voor bodem, stikstof, water en biodiversiteit opleveren. Ook hebben Gedeputeerde Staten in juli 2022 de Green Deal ‘Eiwitrijke gewassen’ mede ondertekend, samen met 60 andere partijen om de transitie te ondersteunen.

Gedeputeerde staten van Limburg

voorzitter

secretaris

Bronnen:

(1) Nepluvi: Vereniging van de Nederlandse Pluimveeverwerkende Industrie

(2) https://www.openbare-inspectie...

(3) https://open.overheid.nl/docum...

(4) Rechtbank Gelderland, 23 september 2020, ECLI:NL:RBGEL:2020:4912.

(5) Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS)5 van 12 november 1998, ECLI:NL:RVS:1998:AH7754

(6) o.a. ABRvS 17 mei 2017, 201607199/1/A1