Schrif­te­lijke vragen Loomans inzake Giftige salpe­ter­zuur­emissie OCI Nitrogen

Indiendatum: 7 aug. 2019
Antwoorddatum: 16 okt. 2019

1) Welke stoffen zijn hierbij vrijgekomen (samenstelling) en om welke hoeveelheid gaat het?

Bij het incident zijn salpeterzuur en een wolk stikstofoxide(n) vrijgekomen.

2) Wat was de oorzaak van deze lekkage/emissie? Hoe heeft dit voorval plaats kunnen vinden?

De oorzaak en de gevolgen zijn (vanaf 17 augustus) weergegeven op de Chemelot-site(https://www.chemelot.nl/nieuws/incident-3-augustus-jl). Hierin is aangegeven dat op zaterdag
3 augustus 2019 aan het einde van de ochtend sprake was van een lekkage bij een van desalpeterzuurfabrieken op Chemelot. Dit gebeurde tijdens de voorbereidingen voor de opstart van defabriek na een onderhoudstop. Hierbij is een lekzuurtank overvuld geraakt waardoor een scheur in dedakrand van de tank ontstond. Het overvuld raken van de tank is veroorzaakt door een niet vollediggesloten omloopafsluiter in combinatie met gesloten drainafsluiters.

Hierbij is salpeterzuur vrijgekomen en een wolk stikstofoxide(n). Deze manifesteerde zich als een geelgekleurde wolk rook. Duidelijk is dat het incident heeft kunnen plaatsvinden door een combinatie vanmenselijke en technische oorzaken.

3) Een chemische installatie wordt normalerwijze zodanig voorzien van veiligheden dat gevaarlijke stoffen bij ieder denkbaar scenario binnen de installatie blijven. Welke beveiliging heeft gefaald zodat deze lekkage kon plaatsvinden? Is er sprake van een menselijke fout, een procedure fout of achterstallig onderhoud?

Zie hiervoor tevens de beantwoording van vraag 2. Op het moment dat de lekkage ontstond was defabriek aan het opstarten na een onderhoud. Een proces waarbij protocollen zorgvuldig worden gevolgden wordt gemonitord hoe de opstart verloopt, juist om de uitstoot te kunnen voorkomen. In deze situatie isiets bijzonders gebeurd doordat een lekkage is opgetreden, waarbij deze stof is vrijgekomen en er uitvoorzorg de alarmering is geactiveerd. Tijdens de voorbereidingen van de opstart is een lekzuurtankovervuld geraakt waardoor een lek in de dakrand van de tank ontstond. Hierbij is salpeterzuurvrijgekomen en een wolk stikstofoxide(n). Deze manifesteerde zich als een geel gekleurde wolk.

4) Volgens de media hebben zich in de week voorafgaand aan 3 augustus meerdere problemen voorgedaan bij OCI Nitrogen. Hoe staan deze voorvallen in relatie tot het incident op 3 augustus en zijn bij deze voorvallen ook gevaarlijke stoffen vrijgekomen?

OCI Nitrogen heeft 3 salpeterzuurfabrieken. In de week voorafgaand aan het incident op 3 augustus 2019zijn er vier storingen geweest. Drie van deze storingen betroffen de andere twee salpeterzuurfabrieken.Deze salpeterzuurfabrieken zijn hierbij regulier uit bedrijf genomen en vervolgens weer in bedrijfgenomen. De vierde storing betrof de fabriek waar het incident heeft plaatsgevonden. Deze heeft tot debewuste opstart stilgestaan om de storing te verhelpen. De storing was in een ander gedeelte van defabriek dan waar het incident heeft plaatsgevonden. Gemeten waarden hebben uitgewezen dat er geenconcentraties van stikstofoxide op het Chemelot terrein werden waargenome.

5) Welke maatregelen gaat OCI Nitrogen nemen zodat een soortgelijke lekkage zich nooit zal herhalen? Wordt de uitvoering van deze maatregelen gecontroleerd door de Veiligheidsregio Zuid-Limburg ?

Volgens De Limburger hebben meerdere mensen zich met gezondheidsklachten gemeld bij de huisartsenposten.

Er zijn direct tijdelijke maatregelen genomen, tevens is er onderzocht of er mogelijke vergelijkbaresituaties voorkomen. OCI Nitrogen heeft een onderzoeksteam ingesteld die op een systematische wijze(volgens de zogenaamde “Root Cause Analysis” - RCA) onderzoekt wat de oorzaak is van het incident.Ook de maatregelen die genomen moeten worden om een dergelijk incident in de toekomst te voorkomenzijn hierin opgenomen. De rapportage zal conform de vereisten voor de afhandeling van ongewonevoorvallen ook ter beoordeling aan de Brzo overheden worden aangeboden.

De andere deelvraag is beantwoord door de commissaris van de Koning als Rijksorgaan.

6) Hoeveel mensen uit de omgeving van Chemelot hebben zich naar aanleiding van het incident bij OCI Nitrogen gemeld bij een huisartsenpost? Wat waren de gezondheidsklachten die zij hadden? Zijn deze mensen inmiddels volledig hersteld? Is er een kans op blijvende gezondheidsschade?

Ik beschik niet over de gevraagde informatie. Bovendien heb ik in deze geen rol.

7) Zijn ook medewerkers van OCI Nitrogen of anderen op het Chemelot terrein blootgesteld aan de gevaarlijke gassen? Hebben medewerkers zich met gezondheidsklachten zich gemeld bij bedrijfs- of huisarts?

Volgens berichten in de media zijn ondanks het afgaan van de luchtalarm sirenes en een NL-alert veel mensen in de omgeving van Chemelot doorgegaan met hun buiten activiteit (auto wassen, gras maaien) en zijn zij niet volgens instructie naar een veilige (binnen) locatie gegaan.

Zie antwoord op vraag 6.

8) Op welke manier zijn de omwonenden van Chemelot geïnformeerd over de manier waarop ze zichzelf in veiligheid kunnen brengen in geval van een ongeval op Chemelot? Is ooit onderzocht of deze manieren effectief zijn en omwonenden ook echt weten wat te doen?

De burgemeester respectievelijk de voorzitter van het Regionaal Beleidsteam is het bevoegde gezag omburgers te informeren en handelingsperspectief te geven. Hij bepaalt welke instrumenten worden ingezetom de burgers te informeren. De burgers zijn geïnformeerd door middel van L1 als rampenzender,NL-Alert, WAS-palen en Twitter. De Veiligheidsregio Zuid-Limburg betrekt de effecten van decrisiscommunicatie in haar evaluatie van het incident. De resultaten van deze evaluatie hebben mijnbijzondere aandacht. Gelet op het grote belang ervan blijf ik de ontwikkelingen volgen.

9) Wie is bevoegd om te bepalen dat de luchtalarm sirenes geactiveerd mogen worden? Welke voorwaarden gelden hiervoor?

De burgemeester dan wel voorzitter van het Regionaal Beleidsteam is het bevoegde gezag in deze.
Bij een incident op het Chemelot terrein met een effect buiten de inrichting is de Officier van Dienst vanChemelot gemandateerd om de luchtalarm sirenes te activeren.

10) Wie is bevoegd om een NL-alert uit te laten gaan? Welke voorwaarden gelden hiervoor?

De burgemeester dan wel de voorzitter van het Regionaal Beleidsteam is het bevoegde gezag in deze.Het is aan hen om de afweging te maken en te bepalen of en wanneer NL-alert wordt ingezet.

11) Hoe is het mogelijk dat de inwoners van Sittard en Limbricht te horen kregen dat ze ramen en deuren dicht moesten houden terwijl de gaswolk naar Beek dreef?

De burgemeester dan wel voorzitter van het Regionaal Beleidsteam is het bevoegde gezag om burgers teinformeren en handelingsperspectief te geven. De Veiligheidsregio Zuid-Limburg laat mij laten weten datbij het waarschuwen van de burgers ‘het zekere voor het onzekere’ wordt genomen.

Dat geldt met name voor situaties waarbij op dat moment nog niet helemaal duidelijk is hoe groot heteffectgebied is c.q. wordt.

12) Is er gezien het feit dat de gaswolk naar Beek dreef enig risico geweest voor het vliegverkeer op Maastricht Aachen Aiport (MAA) en voor de op het vliegveld aanwezige mensen? Zijn er op MAA procedures voorhanden die aangeven wat te doen bij een gevaar afkomstig van Chemelot?

Nee. Volgens informatie van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg is er geen risico geweest voor hetvliegverkeer.
MAA beschikt over een calamiteitenplan.

13) Volgens de media gingen de luchtalarm sirenes af voordat de brandweer op de hoogte was van het incident. Hoe is dit mogelijk?

Dit aspect maakt onderdeel uit van de evaluatie van dit incident door de Veiligheidsregio Zuid-Limburg.

De Commissaris van de Koningin de provincie Limburg,

drs. Th.J.F.M. Bovens