Opinie: Fokverbod is eerste stap

Het fokverbod voor nertsen, waar de Tweede Kamer vorige week in meerderheid vóór stemde, is een belangrijke stap op weg naar een diervriendelijker Nederland en een diervriendelijker Europa. Het feit dat de Kamer zich uitsprak over de nutteloosheid van het product bont, zette kwaad bloed bij de pelsdierenfokkers.
Toch is het zeker niet de eerste keer dat ethische overwegingen een rol spelen bij de politieke overwegingen om een bepaalde vorm van dierenleed te verbieden.
Zo is het in Nederland sinds 1997 verboden om nog langer dierproeven voor cosmetica te verrichten. Ook hierbij speelden ethische overwegingen een hoofdrol. Proefdierenonderzoek voor medische toepassingen bleef wèl toegestaan, maar voor de ontwikkeling van shampoo en lippenstift niet meer. Bedrijven en wetenschappers klaagden steen en been: hoe haalden de politici het in hun hoofd om te bepalen voor welk doel wel of geen dierproeven mochten worden verricht? Het verbod zou volgens critici bovendien nutteloos zijn: andere landen, waaronder Frankrijk, zouden graag de hier verboden dierproeven willen uitvoeren. De cosmetica-dierproeven zullen dus zouden voortbestaan, maar zonder dat Nederland er invloed op zou kunnen hebben en dus met negatieve gevolgen voor het proefdier, zo was de kritiek.
Het heeft allemaal anders uitgepakt. Het Nederlandse verbod op dierproeven voor cosmetica bleek in Europa navolging te krijgen: vanaf 1 april 2009 is het in alle lidstaten van de Europese Unie verboden om dierproeven voor cosmetica te verrichten. Alleen voor enkele proeven waarvoor nog geen alternatief bestaat wordt tijdelijk een uitzondering gemaakt.

Fokverbod blijft niet beperkt tot Nederland
Met het fokverbod voor nertsen zou het ook wel eens zo kunnen gaan. Nederland, een van de grootste bontfokkers ter wereld, verbiedt de bontfokkerij vanaf 2018. Dat besluit komt niet uit de lucht vallen; al in 1999 besloot de Tweede Kamer om het fokken van nertsen te verbieden, net zoals dat eerder was gebeurd met het fokken van vossen en chinchilla's. Een coalitie van CDA, VVD en LPF draaide dit verbod echter terug, toen zij aan de macht kwam. De welzijnsomstandigheden voor nertsen zijn echter niet verbeterd in de afgelopen tien jaar. Dat kan ook niet; nertsen zijn ongedomesticeerde roofdieren die op geen enkele manier hun normale gedrag kunnen uitoefenen in de kleine kooitjes, waarin ze worden gehouden. Water waarin de dieren kunnen jagen ontbreekt en de dieren lijden aan chronische stress, omdat ze boven op elkaar zijn gepakt in eindeloze rijen kooien.
Het fokverbod zal echter niet beperkt blijven tot Nederland. Nu al is in verschillende Europese lidstaten een geheel of gedeeltelijk fokverbod van kracht (Oostenrijk, delen van Duitsland, Groot-Brittanië). Het feit dat een van de grootste bontfokkende landen ter wereld nu besluit om hieraan een einde te maken, zal een grote invloed hebben op de Europese wetgeving. Nederland is geen eiland in Europa. En het Nederlandse fokverbod zal uitgebreid worden naar Europa. Net zoals een Nederlands importverbod op honden- en kattenbont en later op zeehondenbont óók werd overgenomen door de Europese Unie.

Frank Wassenberg is Lid van de Provinciale Staten van Limburg en kandidaatlid van het Europees Parlement voor de Partij voor de Dieren (plaats 2).

Dit artikel werd geplaatst in Dagblad De Limburger / Het Limburgs Dagblad van 3 juni 2009