Maiden speech Peter Loomans

Agendapunt 7.2 Rapport Zuidelijke Rekenkamer over Energietransitie in Limburg

Voorzitter,

Voor wie het nieuws over de gevolgen van klimaatverandering op de voet volgt, zijn het geen prettige tijden. De afgelopen 5 jaren zijn wereldwijd de warmste ooit gemeten. IJs en gletsjers verdwijnen in ongekend tempo met als gevolg dat de zeespiegel ieder jaar een beetje sneller stijgt. Bossen staan in brand van de Amazone tot binnen de Poolcirkel in Siberië. De permafrost ontdooit, waarbij ongekende hoeveelheden van het broeikasgas methaan vrijkomen. Al deze snelle veranderingen zijn funest voor de natuur met als gevolg dat de biodiversiteit achteruit holt.

Ook de voorspellingen van het IPCC, het Intergovernmental Panel on Climate Change, een netwerk van duizenden wetenschappers dat iedere paar jaar op basis van alle nieuwe wetenschappelijke onderzoeksresultaten verbanden legt en conclusies trekt, worden steeds onrustbarender. Recent heeft het IPCC gewaarschuwd dat de zeespiegelstijging de leefomgeving van 1,5 miljard kustbewoners bedreigt. Dit zal op termijn ook voor Nederland, als laaggelegen rivierendelta, enorme gevolgen hebben.

In de afgelopen 2 weken zijn wereldwijd miljoenen mensen de straat op gegaan omdat ze zich ernstig zorgen maken over de gevolgen van dat veranderende klimaat. Ook hier in Maastricht demonstreerden twee weken geleden 2500 mensen voor een “Ambitieus en sociaal rechtvaardig klimaatbeleid”. Ze verwachten dat hun politieke leiders alles op alles zetten om de klimaatdoelen van Parijs te halen en het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen. In plaats daarvan zien ze dat de regering inzet op een forse groei van de luchtvaart, dat de Formule 1-races op Zandvoort kost wat kost door moeten gaan en dat er tegen alle afspraken in nog steeds ieder jaar miljarden euro’s overheidssteun worden gegeven aan de fossiele brandstofindustrie. Tegelijkertijd wordt de bezorgde burger opgeroepen om zijn bandenspanning te controleren om zo zijn of haar CO₂-uitstoot terug te brengen.

De kloof tussen wat de wetenschap zegt wat er aan klimaatbeleid nodig is en wat de politiek naast het maximaliseren van economische groei “haalbaar en betaalbaar” vindt, wordt steeds groter. Maar het klimaat wacht niet tot wij een besluit genomen hebben. Het klimaat verandert door en blijft veranderen tot minstens een generatie na het moment dat wij volledig stoppen met het uitstoten van broeikasgassen. Die opwarming is op menselijke tijdschaal onomkeerbaar; het klimaat is dus geen crisis die we met ander beleid weer even kunnen herstellen. En zolang wij alleen maar praten en plannen maken en echte ingrepen in onze broeikasgas emissies doorschuiven naar de toekomst laten we de opwarming geleidelijk oplopen tot misschien 2, 4 of zelfs 6 graden.

Ik vind het dan ook wrang om uit het rapport van de Zuidelijke Rekenkamer op te moeten maken dat we in Limburg voor wat betreft onze klimaatacties achterblijven bij de andere Provincies. Binnen Europa ligt Nederland achteraan; binnen Nederland Limburg. Pijnlijk dat na alle mooie woorden en alle mooie plannen er blijkbaar zo weinig gerealiseerd is.

Dit nieuwe College zou ik dan ook op willen roepen om alles op alles te zetten om ervoor te zorgen dat Limburg bij een volgend energietransitie-onderzoek van de Zuidelijke Rekenkamer Limburg in vergelijking met de andere provincies niet meer onderaan staat maar op zijn minst netjes in het peloton; liever nog in de kopgroep. Om daarbij te helpen heb ik 3 concrete suggesties:

Als eerste stap in de goede richting zou de provincie een regiorol op zich moeten nemen in de RES-sen en daarbij voldoende ambitie tonen om minimaal een proportionele Limburgse taakstelling voor duurzame energie te realiseren. Als de provincie geen leidende rol op zich neemt, en alles aan de gemeentes overlaat, is het risico immers groot dat er niet genoeg uit de bus komt. Dat er nu eerst weer een “PES”, een “Provinciale Energie Strategie”, wordt aangekondigd, mag niet weer een uitstelmanoeuvre zijn.

Daarnaast heeft het (concept)klimaatakkoord als belangrijke doelstelling dat de productie van duurzame energie voor 50% in lokaal eigendom is. De provincie kan dit faciliteren, met name door ervoor te zorgen dat coöperatieve ontwikkeling een betere kans krijgt. Bijvoorbeeld bij de voorfinanciering, het overbruggen van de periode waarin allerlei kostbare haalbaarheids-en milieuonderzoeken moeten worden verricht. Is GS daartoe bereid?

Tot slot denk ik dat er maar één manier is waarop we deze klimaatambities kunnen realiseren en dat is door als GS en PS, met al onze verschillende politieke meningen, juist nu de temperatuur oploopt en de natuur steeds droger wordt, vertrouwen durven te hebben in wat de wetenschap ons vertelt.

Het is tijd dat wij als politiek de burger eerlijk gaan vertellen hoe het ervoor staat en welke risico’s we met zijn allen lopen.

Het is tijd dat we de democratie koesteren en de burger écht wordt betrokken bij de keuzes die gemaakt worden, de belangrijkste in onze geschiedenis.

Het is tijd om te veranderen omdat we een betere toekomst willen voor onszelf, voor onze kinderen, en voor al die mensen, dieren, bomen en planten waarmee we onlosmakelijk verbonden zijn.

Peter Loomans

Partij voor de Dieren