Inbreng Plusquin Begroting 2022

Voorzitter,

Het zal niemand ontgaan zijn dat deze weken alles in het teken van de klimaattop in Glasgow staat. Daarbij is de boodschap glashelder: het roer moet NU om. Liever deze week dan volgende week, en liever vandaag dan morgen. Daar is geen ontkomen aan, ook niet voor onze provincie Limburg.

Er liggen daarvoor genoeg kansen en uitdagingen voor onze provincie. Denk alleen al aan natuurherstel, het tegengaan van biodiversiteitsverlies, de stikstofcrisis, uitvoering geven aan de hernieuwde Wet dieren, de energietransitie, het verbeteren van de luchtkwaliteit, de woningnood.

Voorzitter, ik kan zo nog wel even doorgaan. Kortom komt het erop neer dat business as usual niet meer kan. Daar hoort ook het oude jongenskrentenbrood bij.

Voorzitter, het was een bewogen jaar, waar het opstappen van het voltallige college met kop en schouders boven uitsteekt. Jammer genoeg kunnen we deze periode nog steeds niet afsluiten, omdat er ook nu nog verschillende integriteitsonderzoeken lopen.

We hadden de hoop dat het nieuwe college rigoureus zou breken met het verleden. Maar als wij kijken naar de Begroting voor volgend jaar dan zien wij meer van hetzelfde: kiezen voor economische groei en industrie, terwijl we wegkijken voor de echte problemen. Wij missen een echt gevoel van urgentie, en daar maken wij ons grote zorgen over.

Laat ik beginnen met een gevolg van klimaatverandering waar we al bijna 2 jaar mee kampen. Immers, in het Urgenda-arrest attendeerde de Hoge Raad al op de relatie tussen klimaatverandering, de toenemende verspreiding van infectie- en luchtwegziektes:

“Indien de aarde met substantieel meer dan 2o C opwarmt ten opzichte van de gemiddelde temperatuur in het pre-industriële tijdperk, veroorzaakt dit onder meer toename van ziekten van de luchtwegen door verslechterde luchtkwaliteit, toenemende verspreiding van infectieziekten, periodes van droogte (met hevige bosbranden), hittestress door intensievere en langere hitteperiodes, ernstige overstromingen als gevolg van overvloedige regenval (…). Ook worden ecosystemen, flora en fauna aangetast en treedt verlies van biodiversiteit op. Een inadequaat klimaatbeleid zal in de tweede helft van deze eeuw leiden tot honderdduizenden slachtoffers alleen al in West-Europa.”

Ook met bosbranden, ernstige overstromingen door overvloedige regenval, hittestress hebben we al te maken gehad. Daarbij houdt deze crisis rechtstreeks verband met de manier waarop we met dier en natuur omgaan.

De zoönosecrisis die corona heet heeft ontzettend grote gevolgen gehad in onze provincie. Duizenden doden,[1] mensen die hun levenswerk in rook zagen opgaan en ook de sociale consequenties waren groot. Gevoelens van eenzaamheid namen toe, het aantal mensen met depressies steeg en familiebezoek over de grens werd ook onmogelijk toen beide buurlanden de grenzen sloten.

Laat dit alles een signaal zijn dat we een ommezwaai moeten maken. Want China dat lijkt ver weg. Maar de laatste 20 jaar waarden al zoönosen rond in Europa, en tweemaal kwam de uitbraak uit ons eigen Nederland. In 2003 was dat de vogelgriep en in 2007 brak Q-koorts uit in de geitenhouderijen, ook in ons eigen Limburg.

En juist hier, in het noorden van onze provincie, zijn volgens het RIVM de afgelopen week de meeste coronabesmettingen geteld.[2] Gennep, Horst a/d Maas en Weert voeren de lijst aan. En in heel Nederland spant Noord-Limburg de kroon.

Dit heeft niet alleen te maken met de intensieve veehouderij, maar ook met de nog steeds erg slechte luchtkwaliteit. Door een forse krimp in de intensieve landbouw voorkomen we niet alleen de kans op een nieuwe pandemie. Ook de stikstofcrisis wordt daardoor bij de wortel aangepakt.

Daarbij komt er heel veel grond vrij. En die kunnen we gebruiken voor oplossingen in allerlei andere sectoren, zoals de woningnood en de energietransitie.

Voorzitter, maar iedere grote beweging begint met een eerste stap. Met besluiten die binnen onze invloed liggen en waarvoor wij hopen voldoende draagvlak te vinden in PS. Wij dienen vandaag 4 moties om tot een wijziging in de goede richting te komen. Een beweging naar een gezonde toekomst voor mens, dier en al het leven in Limburg. Ik zal hier nu twee van onze moties toelichten; de andere drie behandel ik in tweede termijn.

Voorzitter, een onderwerp dat ons aan het hart gaat is ontbossing. Deze week werden daarover in Glasgow afspraken gemaakt om dit zoveel mogelijk tegen te gaan. En dan wordt hier in Limburg 10 hectare aan goudgroene natuur opgeofferd voor een fabrieksuitbreiding, terwijl het gissen blijft voor wie deze kap plaatsvindt.

Nog steeds is er geen enkel signaal waaruit blijkt dat VDL erin gaat slagen om 2 nieuwe grote opdrachtgevers binnen te halen. Terwijl ons vorig jaar werd beloofd dat VDL in 2021 daadwerkelijk contracten getekend zou hebben met nieuwe klanten.[3] Ondertussen zijn we bijna aan het einde van 2021, en is het nog altijd de vraag voor wie de uitbreiding plaats moet vinden. En of er ooit een grote opdrachtgever gaat komen; laat staan twee.

Om VDL aan diens afspraken te houden, dienen wij een motie in. De belofte voor het vinden van een nieuwe opdrachtgever in 2021 blijkt een loze te zijn. Daarbij is het juridisch überhaupt de vraag of de kap en uitbreiding door mogen gaan.

Wij willen VDL aan diens belofte houden. Maar wij zijn de kwaadste niet. Wij stellen daarom voor dat als VDL in medio 2022 nog altijd geen nieuwe opdrachtgever gevonden heeft, het hele inpassingplan komt te vervallen.

Voorzitter, ik noemde het zo-even al: de kap van het Sterrebos en of dit juridisch door kan gaan. De voorzieningenrechter schorste vorige maand zowel de kapvergunning als de soortenontheffing. Toch ging VDL afgelopen weken ongestoord verder met het inpakken van bomen. Terwijl zowel de ontheffing als de memo kapmethode Sterrebos de voorwaarde stellen dat dit enkel mag gebeuren van 1 september tot 1 oktober. En daarvoor kreeg VDL vorige week zelfs een nieuwe ontheffing, ondanks de schorsing.

Over deze gang van zaken hebben wij al schriftelijke vragen gesteld. En de beantwoording deze week is zwaar onder de maat.

We zitten dan ook nog steeds met onbeantwoorde vragen, en met nieuwe vragen door de gebeurtenissen van afgelopen week.

Hoe kan het dat de werkzaamheden de gestelde termijn in zowel de ontheffing als de memo van 1 oktober negeerden? En dan is hiervoor zelfs op 28 oktober (!) nog een nieuwe ontheffing voor verleend. Ruim na 1 oktober dus en zelfs na 24 september, de uiterlijke datum waarop de folie aangebracht moest zijn.[4] Hoe kan dit? Waarom houdt het college zich niet aan de eigen gestelde ontheffingsvoorwaarden? Waarom wordt er ook door dit college nog steeds niet nauw omgegaan met de Wet natuurbescherming?

Daarbij is het hele proces op 14 oktober geschorst door de voorzieningenrechter. Zowel de kap als het verstoren van soorten is vanaf dat moment verboden. Niet alleen mocht VDL doorgaan met het inpakken van de bomen, ná de toegestane datum. Er wordt zelfs nog een nieuwe ontheffing verleend tot en met 31 oktober, ruim ná alle termijnen die ik zojuist genoemd heb. Waarom is de schorsende uitspraak van de voorzieningenrechter niet opgevolgd?

Ook zit de kwetsbare periode voor vleermuizen eraan te komen. We kunnen ons allemaal het dassendrama in Roermond voor de geest halen. Dit willen wij ten koste van alles voorkomen.

Ook hier dienen wij een motie voor in. Wij hopen dat het nieuwe college geleerd heeft van de fouten van het voormalige college. En zowel wettelijke soorten- als natuurbescherming serieus nemen.

Onze overige drie moties licht in ik tweede termijn verder toe.

Dank u wel.

[1] Er zijn bijna 2000 doden te betreuren in Limburg volgens cijfers van het RIVM.

[2] https://www.limburger.nl/cnt/dmf20211102_95581625.

[3] Zie ook ontheffing DOC-00155986, p. 48.

[4] Ontheffing, p. 12-13.