Bijdrage Plusquin Water­pro­gramma

Voorzitter,

Het is goed om te lezen dat er veranderingen zijn ten opzichte van het vorige waterprogramma. Er komt meer aandacht voor het voorkómen van droogte in Noord- en Midden-Limburg; en in Zuid-Limburg het tegengaan van wateroverlast. Met drie droge zomers in 2018, 2019 en 2020 en de overstromingen van deze zomer hebben we immers allemaal kunnen zien waar dit toe kan leiden…

Menselijke slachtoffers bleven tot nu bespaard, maar talloze dieren vonden de verdrinkingsdood. Opgesloten paarden en vee konden geen kant op.

Wij zien nu dat er samengewerkt gaat worden met de veiligheidsregio’s om in deze gevallen op te treden. Deze hebben de wettelijke taak om gevaar voor dieren te beperken en te bestrijden. Hoe wordt deze samenwerking in het vervolg opgepakt, zodat dit niet meer voorkomt? Is daarbij een evacuatieplan voor vee in de provincie Limburg een optie? Is een rampenwebsite besproken om mensen- en dierenlevens te redden?

Daarnaast verslechtert de waterkwaliteit in grondwaterafhankelijke natuurgebieden zoals de Peel. Dit door te veel meststoffen, landbouwgif, medicijnresten en zware metalen in het water. Dit is niet alleen schadelijk voor de natuur, maar door verdroging wordt dit ook nog eens gevaarlijk door bosbranden.[1]

Bovenal is dit strijdig met de doelstelling van de KRW. En een concrete aanpak is ons niet duidelijk. Wat gaat het college hier aan doen om dit binnen de doelstelling van de KRW te brengen?

Verder lezen wij dat er een duurzaam, robuust en ecologisch gezond watersysteem gerealiseerd moet worden. Hierdoor moet er voldoende water zijn van goede kwaliteit. Ook dit is conform de KRW.[2]

De KRW stelt als doel om dit uiterlijk in 2027 te behalen. Maar de realiteit schiet tekort: in oppervlaktewater zit nog veel te veel gif en meststoffen.[3] Wat het grondwater betreft voldoet geen een van deze lichamen aan de doelen aan de KRW.[4] Terwijl juist de KRW opdracht geeft deze lozingen te voorkomen of te beperken.[5]

Niet alleen presteren we nu in Limburg daarmee ver onder de maat. Het college heeft ook nog eens grote onzekerheden of deze doelen behaald worden. En als dat niet lukt, zou het college ‘kunnen kiezen om de doelen te verlagen’. Slechts eventueel, aldus het Waterprogramma, kunnen versterkte maatregelen volgen.

Dit is de wereld op zijn kop. Daarmee worden de problemen niet alleen op de lange baan geschoven, waarbij verbetering ook nog eens afvlakt. Bovendien klopt deze zelfgekozen vrijblijvendheid juridisch niet.

Slechts onder zeer strenge voorwaarden mag afgeweken worden van de gestelde doelstelling.[6] Kort gezegd: niet alleen “onevenredige kosten”, maar ook gebrek aan alternatieven, behoud van een goede grondwaterstand en geen verdere achteruitgang van ecologische kwaliteit.

Wij durven dan ook te betwijfelen of aan al deze voorwaarden voldaan is. Zoals ik al zei: geen van de grondwaterlichamen voldoen überhaupt aan de doelstelling van de KRW.[7]

En er is de bestuurlijke afspraak dat provincies niet zelf tot doelverlaging zullen overgaan.[8]

Wij hebben hier dan ook heel veel vragen bij. Hoe kan het dat enkel ‘hoge kosten’ genoemd worden als voorwaarde om af te zien van de te behalen doelen? Waarom worden de overige voorwaarden weggelaten? Waarom wordt de volgorde omgedraaid, waar juist de versterkte maatregelen op 1 moeten komen? Hoe wil het college de doelstelling verlagen als de grondwaterdoelen al helemaal niet gehaald worden, terwijl dat juist een juridische voorwaarde is?

Het voornemen dat het waterprogramma ‘betaalbaar’ moet zijn,[9] is dus een no go, ecologisch, bestuurlijk (de afspraak over “geen doelverlaging door de provincies”) en juridisch. Hoe gaat het college ervoor zorgen dat het waterprogramma wel conform de KRW is, zodat de doelen toch in 2027 behaald worden?

Dank u wel.

[1] Waterprogramma, p. 44.

[2] Art. 4 leden 1 en 2 KRW.

[3] Waterprogramma, p. 43.

[4] Waterprogramma, p. 44.

[5] Art. 4 lid 1 sub b onder i KRW.

[6] Art. 4 lid 5 KRW.

[7] Art. 4 lid 1 sub b KRW.

[8] Zie Hoe staat het met de voortgang van de Kaderrichtlijn Water in Nederland? - Europa decentraal

[9] Waterprogramma, p. 10.