Beleids­regels Stikstof

Voorzitter,

Je kan maar beter een tractor hebben, dat is de les van de afgelopen weken. Want heb je een tractor, dan legt niemand je een strobreed in de weg als je, tot grote overlast van anderen, in colonnes optrekt naar het bevoegd gezag - dat dan onmiddellijk voor je door de knieën gaat.

Beter een tractor dan een fiets – want als je, om op te komen voor een algemeen belang, het voorkomen van gevaarlijke klimaatverandering, je fiets parkeert op de brug voor het Rijksmuseum en tijdelijk een plek bezet, dan eindig je in de gevangenis en je komt pas vrij na een fikse boete. Net zoals in een spelletje Monopoly: wie op de verkeerde plek terecht komt, gaat naar de gevangenis - en komt pas vrij na betalen. Als je daarvoor het geld hebt, tenminste. Want om geld draait het nog steeds in deze wereld, net als in het spel Monopoly, niet om waarden.

Over geld gesproken, het landelijke boerenprotest werd gesponsord door het grootste slachthuis van Nederland en de agrofoodproducenten. De kleinere boeren, met dito tractors, die boeren die wel boeren in samenhang met natuur en landschap die worden niet gehoord in dit verhaal. Er verdwijnen wekelijks 15-20 van deze boeren volgens het CBS, geofferd op het altaar van de massale groei ten behoeve van de export. En ook qua import worden deze boeren uit de markt gedrukt door de Mercosur deal.

Voorzitter, de eerste wankele schreden van het College op weg naar een aanpak van de stikstofcrisis waren nog niet gezet, of het college keerde daar, onder druk van een aantal demonstrerende boeren, al weer van terug. Nu mag ook bij extern salderen, uitbreiden door opkoop van stikstofrechten van een stoppend bedrijf, latente ruimte in vergunningen worden ingezet. Kortom, een stoppende agrariër, die zijn vergunning nog niet had opgevuld, kan nog wat extra verdienen door papieren ruimte verkopen.

“At your service”, moet het college gedacht hebben. Maar wiens “service”?Niet die van de natuur, want latente ruimte inzetten betekent verdere stijging van emissies. Misschien dan niet bij externe saldering, omdat daar ook nog afroming plaats vindt, maar in ieder geval wel bij “interne saldering”. Daar mocht sowieso al, ook in de eerste versie v/d regels, sowieso al latente ruimte worden ingezet.

De zgn. verworven rechten van de boer wegen kennelijk zwaarder dan de rechten van de natuur. Die niet met trekkers naar het provinciehuis kan komen.En dit was kennelijk niet genoeg. Het plan van het kabinet om bij externe saldering te voorkomen dat fosfaat- en dierrechten opnieuw worden ingezet, wordt door het college gesaboteerd. Er wordt niet gewacht op de daarvoor benodigde wetswijziging, we gaan alvast volle kracht extern salderen in Limburg, want ja: “de vergunningverlening moet worden vlot getrokken”. Opnieuw: "At your service". Want dat, en alleen dat, is het doel van deze “beleidsregels”. En dan nog heel specifiek speciaal gericht op de agrarische sector.

Er wordt in het geheel geen werk gemaakt van het daadwerkelijk verminderen van emissies. De zgn. gebiedsgerichte aanpak wordt pas hierna in de steigers gezet. De volgorde is karakteristiek: eerst de economie, dan de natuur.Een gebiedsgerichte aanpak die overigens volstrekt onvoldoende is. O.a. de Universiteit van Wageningen heeft aangetoond dat generieke bronmaatregelen ook heel hard nodig zijn. De Dierenbescherming laat in haar ingezonden stuk zien dat die heel goed mogelijk zijn, met tegelijk winst wat betreft dierenwelzijn. Zolang je maar niet vasthoudt aan het dogma, of moet ik zeggen de niet ingeloste belofte, van de luchtwassers. Lees die bijdrage, collega’s! En ook de ingezonden stukken van NMF en Behoud de Peel.

Wij zullen daar op terug komen als we hier - tenminste wij vinden dat dat zou moeten - de discussie voeren over wat de provincie wél gaat doen om emissies terug te dringen. Wat de PvdD betreft moet dat een bredere aanpak zijn, niet alleen gericht op het deelprobleem van de stikstofemissies. Want de huidige landbouwsector, de gangbare landbouw zoals die nu functioneert, brengt nog meer onopgeloste problemen met zich.Ik noem er een paar: fijn stof, klimaatemissies, volks- en diergezondheid, geur, grond- en drinkwatervervuiling, het verlies aan biodiversiteit, landschapsaantasting. Wat gaan we doen: nu alleen de stikstof aanpakken, en de rekening daarvoor betalen, en dan geduldig wachten op de rekening voor die andere problemen? Of gaan we de problemen gecombineerd, en geïntegreerd aanpakken? En concreet op weg naar duurzame, circulaire en natuurinclusieve landbouw, met een beter lot voor de dieren. En zonder daarbij bepaalde consequenties daarvan, zoals vermindering van de veestapel, van tevoren al taboe te verklaren?

Voorzitter, wij vinden niet alleen de inhoud van deze beleidsregels, maar ook het noodzakelijke vervolg daarop, de werkelijke reductie van emissies, zo belangrijk dat wij dit onderwerp ook in de Staten willen bespreken. Dan kunnen we de discussie ook daarover voeren, en het college een politieke opdracht meegeven, hoe in deze crisis, voor natuur en mens, verder te gaan. En de crisis als kans te zien, niet alleen als bedreiging, op weg naar een werkelijk duurzame, en meer diervriendelijke landbouw.

Pascale Plusquin

Partij voor de Dieren