Bijdrage Loomans Afspra­ken­kader Enexis inzake Rijks­par­ti­ci­patie

Voorzitter,

Voor het realiseren van de energietransitie is het noodzakelijk dat ons elektriciteitsnetwerk aanzienlijk verzwaard gaat worden. De netwerkbeheerders, waaronder Enexis, zullen hiervoor vele tientallen miljarden moeten voorfinancieren. Het is niet waarschijnlijk dat dit soort bedragen door de huidige aandeelhouders, waaronder de provincie Limburg, kunnen worden opgebracht. Om proactief in gesprek te gaan met de Rijksoverheid, is dan ook een verstandige zet. Het is goed dat er nu al een afsprakenkader voorligt voor het geval dat het Rijk als aandeelhouder moet gaan toetreden.

In een recente informatiebijeenkomst hebben we vernomen dat de financiële positie van Enexis nu gezond is, en dat in de komende jaren ook zo zal blijven. Waarschijnlijk pas na 2030 wordt de kapitaalbehoefte zo groot dat het Rijk mogelijk als aandeelhouder gaat toetreden. Het Rijk wil dan ook zeggenschap en daarbij hoort dan met name een vetorecht voor “niet-gereguleerde investeringen boven een drempelbedrag” bij. Wat houdt deze omschrijving in, en waarom dan die speciale positie? En als het Rijk vele miljarden in zou gaan brengen, worden de netwerkbeheerders dan geen verkapte staatsbedrijven?

Met betrekking tot de opbrengst van de verkoop van Fudura, mag deze wat ons betreft binnen Enexis blijven. Gezien de financiële middelen die daar in de komende jaren nodig zijn, zal de aandeelhouders vroeg of laat om een nieuwe bijdrage gevraagd worden.

In het afgelopen jaar werden Brabant en Limburg geconfronteerd met een tekort aan capaciteit op het elektriciteitsnetwerk waardoor het netwerk “op slot” ging. Waarom gebeurde dat nu juist in deze provincies?

Had dit voorkomen kunnen worden als er al eerder meer geld was geïnvesteerd? En zou de verdere verzwaring van het elektriciteitsnetwerk nog versneld kunnen worden? Door nu al het Rijk erbij te halen, want een acuut tekort op het net kan heel vervelende gevolgen hebben?

Voorzitter, in de infobijeenkomst van enkele weken geleden hoorden we dat er wetgeving is die het beleid en de prioriteitstelling van Enexis bepalen, en dat de aandeelhouders zich daar verder afzijdig van houden. Dat was 10 jaar geleden misschien een logische houding, maar vandaag leven we, wat onze energievoorziening betreft, in een andere wereld. Onze energienetwerken hebben de grenzen van hun capaciteit bereikt en deze capaciteitsproblemen zijn voorlopig nog niet opgelost. Is het dan nog steeds logisch dat nieuwe aansluitingen op het netwerk in volgorde van aanvraag moeten worden gerealiseerd? Dat een ziekenhuis of een producent van duurzame energie “in de wacht” wordt gezet omdat eerst een nieuw datacenter, of een andere grote nieuwe energiegebruiker, moet worden aangesloten? Is het niet belangrijker om prioriteit te geven aan het maatschappelijk belang? Aan burgers, verenigingen/-instellingen en het midden- en kleinbedrijf? Moeten die niet een voorrangspositie hebben? Wij vragen ons daarom af of de netwerkbeheerders niet samen met hun aandeelhouders de discussie met de Rijksoverheid aan moeten gaan om aan te dringen op een bijstelling van deze wetgeving. Hoe denkt het college hierover?

Graag een reactie van het college op deze vragen.

Dank u wel.